استفاده از ماسک‌های پارچه ای یا جراحی ؟
آخرین به‌روزسانی نظرات سازمان بهداشت جهانی درباره ماسک و انواع آن
از ماسک میبایست به عنوان بخشی از استراتژی جامع اقداماتی در جهت جلوگیری از انتقال و نجات جان انسان‌ها استفاده شود. هر چند استفاده از ماسک به تنهائی برای محافظت مناسب در برابر کووید-۱۹ کافی نیست. داشتن حداقل فاصله فیزیکی ۱ متر هم میبایست رعایت شود، مرتبا میبایست دست‌ها شسته شده و از لمس صورت و ماسک خودداری کرد. آیا استفاده از ماسک‌های پارچه ای به اندازه‌ی ماسک‌های فیلتردار مفید است یا خیر؟
ماسک پزشکی می‌تواند از افراد در برابر آلوده شدن محافظت نماید و همچنین از گسترش و انتقال ویروس از افرادی که علائم دارند نیز جلوگیری می‌نماید. سازمان بهداشت جهانی به گروه‌های زیر توصیه می‌نماید تا از ماسک‌های پزشکی استفاده نمایند:
کارکنان بخش درمان
افرادی که دارای علائم بیماری کووید-۱۹ هستند از جمله افرادی که علائم خفیف دارند
افرادی که از موارد مشکوک و یا تائید‌شده مبتلا به کووید-۱۹ در مکانی خارج از مراکز درمانی مراقبت می‌کنند
ماسک‌های پزشکی برای افرادی که در معرض خطر و ریسک بالا هستند نیز توصیه می‌شود تا در شرایطی که در مناطقی با تراکم جمعیتی بالا هستند و نمی‌توانند حداقل فاصله یک متر را رعایت نمایند، استفاده نمایند:
افراد بالای ۶۰ سال
افراد با سابقه بیماری خاص در هر سنی
ماسک‌های پارچه‌ای غیر‌پزشکی توسط بسیاری از افراد در مناطق عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما شواهد محدودی در مورد اثر‌بخشی این نوع ماسکها وجود دارد و سازمان بهداشت جهانی استفاده گسترده از این نوع ماسک را برای کنترل کووید-۱۹ توصیه نمی‌کند. با این حال، برای مناطقی که انتقال آلودگی گسترده، ظرفیت اجرای اقدامات کنترلی محدود، و به‌ویژه در مناطقی که رعایت فاصله حداقل ۱ متر امکان‌پذیر نیست، مانند وسائل حمل و نقل عمومی، مغازه‌ها یا سایر محیط‌های محدود و شلوغ، سازمان بهداشت جهانی به دولت‌ها توصیه می‌کند که مردم را به استفاده از ماسک‌های پارچه ای غیر‌پزشکی ترغیب نمایند.
آیا سازمان بهداشت جهانی استفاده از ماسک‌های پارچه ای غیر‌پزشکی را در مکانهای عمومی توصیه می‌کند؟
سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که افراد همیشه در مورد اقدامات مناسب در منطقه خود با مقامات مسئول کشور و یا استان محل زندگی خود مشورت نمایند.
اگر شرایط به گونه‌ای است که انتقال آلودگی گسترده است خصوصا در مناطقی که امکان رعایت فاصله اجتماعی وجود ندارد، دولت‌ها میبایست عامه مردم را به پوشیدن ماسک‌های پارچه‌ای ترغیب نمایند.
توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی به کشور‌هایی که استفاده عموم افراد از ماسک را در پیش گرفته‌اند، چیست؟
توصیه سازمان بهداشت جهانی برای کشور‌هایی که استفاده از ماسک را در پیش گرفته‌اند، این است که رویکردی مبتنی بر ریسک را برای تصمیم‌گیری در مورد مکان، زمان و نوع ماسک در پیش گیرند. سازمان بهداشت جهانی به مسئولین توصیه می‌کند موارد زیر را در تصمیم‌گیری خود در نظر داشته باشند:
هدف استفاده از ماسک:
هدف جلوگیری از انتقال عفونت و آلودگی از شخص آلوده به دیگران است (کنترل منبع) و یا هدف محافظت فرد سالم در برابر عفونت است (پیشگیری)
خطر در معرض آلودگی کووید-۱۹ قرار گرفتن در جمع و یا به صورت فردی:
میزان در معرض آلودگی قرار گرفتن در اجتماع با میزان گردش کووید-۱۹ در جامعه اندازه‌گیری می‌شود، و زمانی‌است که انتقال آلودگی مشکوک و یا تائید‌شده در جامعه حادث شود.
میزان در معرض آلودگی قرار گرفتن بصورت فردی به میزان سطح تماس فرد دارای شغلی خاص با جامعه در ارتباط است به عنوان مثال کارمند شاغل در بخش درمان و یا صندوقدار
آسیب‌پذیری شخص ماسک زده در برابر جامعه:
به عنوان مثال، اگر تجهیزات و منابع کافی باشد، افرادی که دارای سابقه پزشکی خاص هستند، میبایست از ماسک پزشکی استفاده نمایند، مانند افرادی که دارای بیماری تنفسی مزمن، بیماری قلبی-عروقی، سرطان، بیماری نقص سیستم ایمنی بدن، دیابت قندی در هر سن، و یا افراد بالای ۶۰ سال هستند.
شرایطی که افراد در آن زندگی می‌کنند:
در شرایطی با تراکم جمعیتی بالا به عنوان مثال مکان‌هایی مانند اردوگاه‌های پناهندگی و یا در مکان‌هایی که افراد در اتاقک‌های کوچک و با فاصله کم از هم زندگی می‌کنند و یا در مکان‌هایی که افراد قادر به رعایت فاصله مناسب نیستند، مانند اتوبوس‌های شلوغ و یا سایر وسائل حمل و نقل عمومی
امکان‌پذیری:
در دسترس بودن و قیمت ماسکها، دسترسی به آب تمیز برای شستن ماسک‌های غیر‌پزشکی و توانائی افراد در تحمل عوارض جانبی پوشیدن ماسک
نوع ماسک:
ماسک پزشکی در مقابل ماسک غیر‌پزشکی. ماسک‌های پزشکی باید در اولویت به کارمندان بخش درمانی، افرادی که علائم دارند و افرادی که از موارد آلوده و یا مشکوک در محیط‌هائی غیر از مراکز درمانی مراقبت می‌کنند، اختصاص یابد.
علاوه بر این عوامل، مزایای احتمالی استفاده عموم افراد جامعه از ماسک شامل کاهش خطر احتمالی آلوده شدن در اثر تماس با فرد آلوده در دوران پیش علامت و یا در تماس با فرد آلوده‌ای که علائم ندارد، است.
خطرات و معایب احتمالی زیر میبایست در فرآیند تصمیم‌گیری در مورد استفاده از ماسک در نظر گرفته شود:
ماسک‌های غیر‌پزشکی یا پارچه‌ای در صورتی‌که با دست‌های کثیف و آلوده لمس شوند، و یا در صورتی‌که بالای سر و یا پائین صورت قرار گیرند و سپس بر روی دهان و بینی قرار گیرند، پتانسیل آلوده شدن فرد به کووید-۱۹ را افزایش می‌دهند.
بسته به نوع ماسک استفاده شده، می‌تواند مشکلاتی را در تنفس ایجاد نماید.
این ماسکها می‌توانند مشکلاتی را برای پوست ایجاد نمایند.
این ماسکها می‌توانند برقراری ارتباط را مشکل نمایند.
ممکن است پوشیدن ماسک ناراحت کننده باشد.
این امکان وجو دارد که زدن ماسک بتواند در شخص احساس امنیت کاذب ایجاد نموده و منجر به کاهش انجام اقدامات پیشگیرانه مفید از جمله رعایت فاصله اجتماعی مناسب و بهداشت دست‌ها شود.
چه نوع ماسک‌هائی در برابر انتشار کووید-۱۹ استفاده می‌شود؟
ماسک‌های پزشکی که با نام ماسک‌های جراحی نیز شناخته شده‌اند:
این ماسکها حداقل از سه لایه مواد نبافته مصنوعی ساخته شده‌اند و به گونه‌ای تنظیم شده‌است که لایه‌های تصفیه‌کننده در وسط آن‌ها قرار گیرند. این ماسکها در ضخامت مختلف موجود هستند، دارای سطوح متفاوت و مختلفی از مقاومت در برابر مایعات هستند و دو سطح فیلتراسیون دارند. این ماسک‌های پزشکی انتقال قطرات تنفسی را از فردی که آن را پوشیده به دیگران و به محیط کاهش می‌دهد. این ماسکها مچنین از انتقال ویروس از دیگران به فرد ماسک زده جلوگیری می‌کنند.
قبل از قراردادن ماسک بر روی صورت و بعد از برداشتن ماسک از روی صورت، میبایست دست‌ها را با محلول ضدعفونی برپایه الکل و یا آب و صابون به درستی ضدعفونی نمود. این ماسکها باید محکم و سفت روی صورت قرار گیرند. شخصی که ماسک پوشیده نباید ماسک را در حالی‌که روی صورت او است، لمس نماید و در صورت مرطوب شدن باید سریعا ماسک را تعویض نماید. نکته مهم این است که پوشیدن ماسک میبایست با سایر اقدامات پیشگیرانه از جمله انجام بهداشت مکرر دست‌ها و رعایت فاصله اجتماعی حداقل یک متر همراه باشد.
ماسک‌های تنفسی که با نام ماسک‌های فیلتردار نیز شناخته شده‌اند و در سطوح مختلف عملکردی مانند FFP۲، FFP۳، N۹۵، و N۹۹ در دسترس هستند:
این ماسکها بطور خاص برای کارکنان شاغل در بخشهای درمانی خصوصا در بخشهای مراقبت از بیماران کووید-۱۹ و در مکانهای بستهای که احتمال پاشش ذرات معلق تنفسی وجود دارد، طراحی شده است. قبل از استفاده از این ماسکها، افراد میبایست آن را امتحان کرده تا از سایز مناسب آن اطمینان حاصل نمایند.
ماسک‌های غیر‌پزشکی که با نام ماسک‌های پارچه‌ای، ماسک‌های خانگی نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند به عنوان سدی برای جلوگیری از شیوع و انتقال ویروس از شخص ماسک زده به دیگران عمل نمایند.
آن‌ها را می‌توان خریداری نمود و یا بصورت دستی ساخت و بطور کلی مانند ماسک‌های پزشکی استاندارد نیستند. انواع مختلفی از ماسک‌های پارچه ای وجود دارند، آن‌ها میبایست بینی، دهان و چانه را پوشانده و با حلقه‌ها یا پیوند‌های لاستیکی ایمن شوند، این ماسکها چندین لایه دارند، قابل شستشو و استفاده مجدد هستند.
به یاد داشته باشید، استفاده از ماسک پارچه‌ای به تنهائی برای محافظت کافی نیست. حداقل فاصله فیزیکی ۱ متر از دیگران را رعایت نمائید، مرتبا دست‌ها را بشوئید و از تماس آن با صورت و ماسک خودداری کنید.
مطابق نظر سازمان بهداشت جهانی، چه افرادی میبایست از ماسک پزشکی استفاده نمایند؟
یادآوری این نکته حائز اهمیت است که استفاده از ماسک باید به همراه سایر اقدامات کنترلی و پیشگیرانه مهم از آلودگی و عفونت مانند رعایت بهداشت دست و فاصله اجتماعی همراه باشد، چرا که پوشیدن ماسک به تنهائی در برابر کووید-۱۹ محافظت نمی‌کند.
سازمان بهداشت جهانی استفاده از ماسک پزشکی را برای افراد زیر توصیه می‌کند:
کارکنان بخش درمان
چرا؟
کارکنان بخش درمان به احتمال زیادی در معرض ویروس کووید-۱۹ قرار دارند چرا که در تماس نزدیک با بیماران مشکوک و تائید‌شده کووید-۱۹ و محیط اطراف آن‌ها قرار دارند. با این حال، بسیاری از کارکنان بخش درمان در محیط‌هائی خارج از محیط درمانی به این ویروس آلوده شده‌اند.
در مناطقی که بسیاری از افراد آلوده به کووید-۱۹ وجود دارند، کارکنان بخش درمان و مراقبین آن‌ها میبایست در مناطق کلینیکی و درمانی ( جدای از زمانی‌که می‌خواهند چیزی بخورند، بنوشند و یا زمانی‌که نیاز به تعویض ماسک است) از ماسک پزشکی استفاده نمایند. این موارد شامل مناطق بالینی به‌ویزه اتاق‌های تریاژ و اورژانس، پزشک خانواده، پزشک معالج، بخشهای سرپائی، بخشهای اختصاصی کووید-۱۹، واحد‌های خون شناسی، سرطان و پیوند، و مراکز درمانی-مسکونی است. و افراد شامل پزشکان، پرستاران، ماما‌ها، خدمات و سایر افراد شاغل در این بخش‌ها و واحد‌ها می‌باشد.
این مورد علاوه بر روشی است که سازمان بهداشت جهانی قبل‌تر توصیه نموده بود که کارمندان بخش درمان که در ارتباط با بیماران مشکوک و یا تائید‌شده کووید-۱۹ هستند، باید از موارد احتیاطی تماسی با قطرات پیروی نمایند و این موارد شامل: لباس جراحی، دستکش، ماسک پزشکی، و محافظ چشم است.
لطفا توجه داشته باشید که ماسک‌های جراحی با ماسک‌های فیلتردار متفاوت هستند و توصیه می‌شود از ماسک‌های فیلتردار در محیط‌های بسته درمانی دارای بیماران مشکوک و یا تائید‌شده کووید-۱۹ که امکان انباشت ذرات تنفسی و انتقال این ذرات معلق بسیار است، استفاده شود. در این مناطق، رعایت اقدامات احتیاطی در رابطه با ذرات معلق در هوا و در رابطه با نوع تماس، توصیه می‌شود.
افرادی که بیمار هستند و علائم کووید-۱۹ را نشان می‌دهند یا ممکن است مشکوک به کووید-۱۹ باشند
چرا؟
هر فرد بیمار حتی با علائم خفیف مانند درد عضلانی، سرفه خفیف، گلو‌درد یا خستگی، باید در خانه بماند و خود را قرنطینه نماید و از ماسک پزشکی استفاده نماید. سرفه، عطسه و یا صحبت کردن می‌تواند قطراتی حاوی عفونت ایجاد کرده و آن را منتقل نماید. این قطرات می‌توانند بر چهره دیگران که در فاصله نزدیک هستند نشسته و یا بر محیط اطراف فرود آیند. اگر فرد آلوده سرفه، و یا عطسه کند، و یا با ماسک پزشکی صحبت نماید، آن ماسک به شما در محافظت از خود در برابر آلودگی به عفونت کمک می‌کند. افراد بیماری که نیاز به مراجعه به مراکز درمانی را دارند نیز میبایست ماسک بزنند.
هر شخصی که در خانه از فرد آلوده به کووید-۱۹ مراقبت می‌کند
چرا؟
کسانی‌که مراقبت از فرد مبتلا به کووید-۱۹ را در خانه به عهده دارند، برای محافظت از خود باید از ماسک پزشکی استفاده نمایند. تماس نزدیک و مکرر با فرد مبتلا به کووید-۱۹ می‌تواند افراد را در معرض خطر ابتلا قرار دهد.
افراد ۶۰ سال به بالا و یا هر شخصی که دارای سابقه بیماری خاصی مانند دیابت، فشارخون، بیماری قلبی و بیماری ریوی و سرطان است
چرا؟
این افراد برای محافظت از خود میبایست از ماسک پزشکی استفاده نمایند، چرا که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری کووید-۱۹ از نوع شدید و مرگ هستند.
به یاد داشته باشید، استفاده از ماسک پارچه ای به تنهائی برای فراهم کردن سطح محافظت مناسب، کافی نیست. حداقل فاصله فیزیکی ۱ متر را از دیگران حفظ نمائید، مرتبا دستان خود را شسته و یا ضدعفونی نمائید، و در هنگام پوشیدن ماسک، از لمس چشم‌ها، دهان و بینی خودداری کنید.
